|
|
1391/8/17 چهارشنبه
لارستان از انقلاب مشروطيت تا انقلاب اسلامي
فتحعلي خان گراشي ، حاكم لارستان در دورهُ قاجار ، در حكومت سي و چند سالهُ خود طرح هاي عمراني بسياري را به پايان رسانيد كه تعمير بازار قيصريهُ لار، ساختن كاروان سراهاي متعدد شهري و جاده اي درمسير لار به بندرعباس و بندرلنگه و شيراز از آن جمله است . امنيت راه ها باعث رونق تجارت شد . بازرگانان لارستاني در اين زمان بيشترين سود را بردند . براي حفظ قدرت و ثروت خود « انجمن تجّار لاري » را تأثيس كردند .
رياست انجمن به عهدهُ فردي به نام حاج علي لاري بود كه بعدها نخستين نماينده اي بود كه از اين منطقه به مجلس شوراي ملي راه يافت و به همين دليل به « حاج علي وكيل » معروف شد .( وثوقي ، 1375 ، ص 69)
فتحعلي خان گراشي كه قدرت سياسي خود را در معرض خطر مي ديد با اعضاي انجمن به مخالفت برخاست و تمام تلاشش را براي محدود كردن اختيارات آن به كار برد . در اواخر سال هاي حكومت فتحعلي خان ، بين او و « انجمن تجّار » اختلافات شديدي بروز كرد. دامنهُ اين اختلاف به تدريج بالا گرفت و باعث واكنش شديد بازرگانان محلّي شد . تجّار لارستان در انديشهُ مبارزهُ جدي با حاكم شهر برآمدند . آنان به اين نتيجه رسيدند كه با دعوت عالم روحاني قدرتمند به لارستان و حمايت همه جانبه از اومي توانند در مبارزه با حكام منطقه پيروز شوند ، از اين رو در سال 1309 ق هيئتي از تجّار به رياست حاج علي لاري به نجف اشرف رفتند . ( مهاجري ، 1370 ، ص 6) آنان پس از مذاكرات بسيار موفق شدند نظر مساعد آيت الله سيد عبدالحسين لاري را براي مهاجرت به لارستان جلب كنند و او در سال 1309 ق وارد لار شد . ( مهاجري ، 1370 ق ، ص 16 )
تأثيس حوزهُ علميه و انتشار رساله هاي سياسي در مخالفت با پادشاه وقت ايران ، از نخستين اقدامات آيت الله لاري در بدو ورود به اين منطقه بود . ( لاري ، 1314 ق ،ص ) رفتار انسان دوستانهُ او با مردم باعث شهرت و محبوبيت او شد و سيل مشتاقان و دوستداران او به سوي لار سرازير شدند . ( حمل المتين ، 1327 ق ، ص 1 ) هنوز چندي از ورود « سيّد » نگذشته بود كه فتحعلي خان گراشي حاكم قدرتمند لارستان از دنيا رفت ( وقايع اتفاقيه ، 1376، ص 472 ) و درگيري هاي خانوادگي ميان فرزندان او براي تقسيم ميراث پدر آغاز شد . ( وثوقي ، همان ، ص 59 ) .
اختلافات و خصومت ها بين بازماندگان حاكم لارستان آن چنان بالا گرفت كه آنان را از پرداخت به رقباي خود غافل ساخت . از آن پس انجمن تجّار لار روز به روز قدرت بيشتري يافت تا آنجا كه در آستانهُ انقلاب مشروطيت ، اعضاي اين انجمن قدرتمندان بلامنازع منطقه شدند . خان هاي لارستان كه قدرت مقابله با نيروي عظيم مردم و تجّار را نداشتند ، خود را موافق انقلاب نشان دادند و از تصميمات انجمن ولايتي لارستان پيروي كردند . از نخستين شهرهايي كه انجمن هاي ولايتي در آن تشكيل شد لار ، بندرلنگه و بندرعباس بود كه زير نظر مستقيم آيت الله سيد عبدالحسين لاري اداره مي شدند . او با تشكيل دسته هاي نظامي و پرداختن مواجب آنان امنيت راه هاي منتهي به شهر را تأمين و قوانين شريعت را در محاكم اجرا مي كرد . نيروهاي وفادار به سيد نظم و انظباط خاصي داشتند و خود را فدايي او مي دانستند .
در سال هاي انقلاب مشروطيت ، شهر شيراز صحنهُ درگيري و جنگ بين نيروهاي مشروطه خواه به رهبري انجمن اسلامي و نيروهاي مستبدان به رهبري محمدرضا خان قوام الملك بود . ( روزنامهُ مظفري ، ، ص 6 ) از آن جايي كه مشروطه خواهان قدرت چنداني نداشتند ناگزير از سيدعبدالحسين لاري و مجاهدين لارستان تقاضاي كمك كردند ، ( روزنامه مجلس شوراي ملي ، سال اول ، ص 107 ) تا بتوانند با مستبدان روبه رو شوند . اين دعوت را « سيد لاري » پذيرفت و به اتفاق صدها نفر از مجاهدان جنوب ، براي كمك به مشروطه خواهان ، از لارستان به سمت شيراز حركت كرد و در ميان استقبال با شكوه مردم شيراز وارد آن شهر شد . تمامي نيروهاي « سيد » به تفنگ و ديگر سلاح مجهّز بودند كه اين امر مايهُ تعجب و شگفتي « شيرازيان » شد . |
|